Sürdürülebilir mimarlık çerçevesinde bir tasarım yöntemi: Demontaja uygun tasarım -DUT

Abstract

İnşaat endüstrisi diğer tüm endüstrilerden daha fazla enerji tüketmektedir. Her yıl milyonlarca ton yapım ve yıkım atığı, kontrolsüz bir şekilde doğaya terk edilmekte ve onarılması güç çevre sorunlarına neden olmaktadır. Sürdürülebilirlik, devam edebilme kapasitesidir. İnşaat ve mimarlık alanında, geleneksel tasarım ve yapım yöntemleri sürdürülemez niteliktedir. Demontaja Uygun Tasarım (DUT), sürdürülebilirliğe katkıda bulunacak bir tasarım yöntemi olarak ortaya çıkmaktadır. Mimaride DUT, bir binanın yaşam döngüsü süresince geçireceği tüm aşamaların, erken tasarım evresinde planlanmasını gerektirir. Bu sayede, bina bileşenleri, alt bileşenleri, malzemeleri, hatta binanın tümü ikinci bir yaşam şansına sahip olabilecektir. DUT, yeni malzeme tüketimini ve atıkları azaltmayı, olumsuz çevre etkilerinden kaçınmayı, binaların yaşam sürelerinin arttırılmasını ve yaşam süresi sona eren binaların yeni binalar için malzeme stoğu olmasını amaçlamaktadır. DUT, yıkıma karşı alternatif bir yöntemdir.DUT, geleneksel inşaat süreçlerine ilave olarak yaşam sonu senaryolarını da içerdiğinden daha titiz bir planlama ve kontrol gerektirmektedir. Yapısı itibarıyla, bir çok bileşenden meydana gelen, çok katmanlı, çok sayıda katılımcının dahil olduğu tasarım ve inşaat süreçlerinin kontrolü, ancak sistematik bir yaklaşımla mümkün olabilmektedir. Bu sistematik yaklaşım, Yapı Bilgi Sistemleri (YBS)'nin DUT'a entegre edilmesi ile mümkün olabilir. YBS bir binanın yaşam döngüsü boyunca türetilen tüm bilgilerinin, sistematik olarak bir arada tutulduğu, bütünleşik bir süreçtir. Proje üzerinde çalışan tüm profesyonellerin eşzamanlı olarak çalışmalarına imkan tanıyan YBS, disiplinlerarası koordinasyon sağlamaktadır. Değişikliklerinin veritabanında işlenerek anında tüm projeye yansıtılması, zaman ve kaynak israfına neden olan hataları önlemektedir. DUT'un en önemli savlarından biri olan sürdürülebilirliğe ulaşmada süreç kontrolunün sağlanması bakımından YBS kullanımı çok büyük avantaj sağlamaktadır.Bu tezin amacı DUT yönteminin mimari çevrelerde kabul görmesi ve yaygınlaşması için rehber niteliğinde bir yayın hazırlamaktır.